Thuyên tắc mạch phổi

Sơ lược 

Thuyên tắc mạch phổi (pulmonary embolism : PE) là tình trạng cục máu đông di chuyển đến phổi, gây tắt mạch và ngăn chặn lưu lượng máu. PE là một tình trạng bệnh lý nghiêm trọng có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.

Nguyên nhân

Nguyên nhân phổ biến nhất của PE là huyết khối tĩnh mạch sâu (deep vein thrombosis : DVT), là cục máu đông hình thành trong tĩnh mạch sâu, thường là ở chân sau đó di chuyển đến phổi. DVT có thể xảy ra vì một số lý do, bao gồm:

• Ngồi hoặc nằm kéo dài, chẳng hạn như trên một chuyến bay dài hoặc sau phẫu thuật
• Chấn thương tĩnh mạch
• Một số tình trạng bệnh lý, chẳng hạn như suy tim, ung thư và bệnh viêm ruột

Các nguyên nhân khác của PE bao gồm:

• Bong bóng khí trong máu (thuyên tắc khí)
• Mô mỡ từ tủy xương (thuyên tắc mỡ)
• Ký sinh trùng
• Khối u

Triệu chứng

Các triệu chứng của PE có thể khác nhau tùy thuộc vào kích thước và vị trí của cục máu đông. Một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Hụt hơi
• Đau ngực
• Ho, đôi khi có máu
• Tim đập loạn nhịp
• Chóng mặt hoặc ngất xỉu
• Đổ mồ hôi
• Sốt
• Chân sưng tấy, đau và đỏ

Chẩn đoán

Chẩn đoán PE dựa trên các triệu chứng, tiền sử bệnh và khám thực thể. Có thể yêu cầu một số xét nghiệm, bao gồm:

• Xét nghiệm D-dimer: Xét nghiệm máu này đo mức độ của một mảnh protein được giải phóng khi cục máu đông tan ra. Mức D-dimer cao có thể cho thấy sự hiện diện của cục máu đông, nhưng nó không đặc hiệu cho PE.
• Xét nghiệm hình ảnh: Các xét nghiệm hình ảnh như siêu âm, chụp CT hoặc chụp MRI có thể được sử dụng để hình dung các cục máu đông trong phổi.

Điều trị 

Mục tiêu của việc điều trị PE là ngăn chặn cục máu đông phát triển lớn hơn. Các lựa chọn điều trị bao gồm:

• Chất làm loãng máu: Chất làm loãng máu, chẳng hạn như warfarin, heparin và Rivaroxaban, có thể giúp ngăn ngừa máu đông và ngày càng lớn hơn.
• Liệu pháp tiêu huyết khối: Liệu pháp tiêu huyết khối là một loại thuốc có thể được sử dụng để làm tan cục máu đông. Nó thường được sử dụng cho những người có PE lớn, đe dọa tính mạng.
• Phẫu thuật loại bỏ huyết khối: Phẫu thuật loại bỏ huyết khối là một thủ thuật để loại bỏ cục máu đông khỏi phổi. Nó thường được sử dụng cho những người có PE lớn không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.

Tiên lượng

Tiên lượng cho PE nói chung là tốt nếu được điều trị kịp thời. Tuy nhiên, nguy cơ tử vong cao hơn đối với những người có PE lớn hoặc có bệnh lý tiềm ẩn.

Phòng ngừa

Có một số điều có thể làm để giúp ngăn ngừa PE, bao gồm:

• Tránh ngồi hoặc nằm trong thời gian dài. Đứng dậy và di chuyển xung quanh mỗi giờ, đặc biệt nếu bạn đang đi du lịch.
• Nếu bạn có tiền sử DVT hoặc PE, hãy thảo luận bác sĩ về việc dùng thuốc làm loãng máu để ngăn ngừa cục máu đông trong tương lai.
• Duy trì cân nặng khỏe mạnh.
• Luyện tập thể dục đều đặn.
• Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh.

Cần lưu ý rằng đây là nội dung tổng quan và không thể thay thế lời khuyên y tế chuyên nghiệp. Nếu bạn lo lắng hoặc có các triệu chứng liên quan, điều cần thiết là tham khảo ý kiến ​​​​chuyên gia chăm sóc sức khỏe để được đánh giá và hướng dẫn thích hợp.