Nghị định thư Cartagena

Nghị định thư Cartagena về an toàn sinh học liên quan công ước về đa dạng sinh học  (The Cartagena Protocol on Biosafety to the Convention on Biological Diversity), thường được gọi đơn giản là Nghị định thư Cartagena (Cartagena protocol), là một hiệp ước quốc tế nhằm đảm bảo việc xử lý và vận chuyển an toàn các sinh vật biến đổi gene (genetically modified organisms: GMO) để bảo vệ sự đa dạng sinh học và sức khỏe con người. Nó thiết lập các thủ tục trao đổi thông tin, đánh giá rủi ro và quản lý rủi ro, đồng thời tăng cường sự hợp tác và xây dựng năng lực giữa các quốc gia. Dưới đây là tóm tắt những điểm chính của Nghị định thư Cartagena:

• Bối cảnh: Nghị định thư Cartagena được thông qua vào ngày 29 tháng 1 năm 2000 tại Cartagena, Colombia, như một thỏa thuận bổ sung cho Công ước Đa dạng sinh học (CBD). Nó phản ánh mối lo ngại về những rủi ro tiềm ẩn về môi trường và sức khỏe liên quan đến hoạt động gia dịch GMO quốc tế.
• Mục tiêu: Mục tiêu chính của Nghị định thư Cartagena là đảm bảo việc xử lý, vận chuyển và sử dụng an toàn các cơ thể sống biến đổi gen (living modified organisms: LMO) do công nghệ sinh học hiện đại tạo ra có thể có tác động bất lợi đến đa dạng sinh học.
• Thỏa thuận thông tin chi tiết (Advanced Informed AgreementAIA): Nghị định thư thiết lập thủ tục AIA, yêu cầu các nhà xuất khẩu LMO cung cấp thông tin chi tiết cho các nước nhập khẩu về GMO mà họ dự định xuất khẩu. Điều này cho phép nước nhập khẩu đưa ra quyết định sáng suốt về việc chấp nhận hay từ chối nhập khẩu.
• Đánh giá và quản lý rủi ro: Nghị định thư Cartagena nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đánh giá rủi ro và quản lý rủi ro trong việc xử lý và vận chuyển LMO. Nó khuyến khích các quốc gia phát triển khung pháp lý trong nước của riêng họ đối với GMO.
• Cơ quan thông tin an toàn sinh học (Biosafety Clearing-House: BCH): Nghị định thư thiết lập BCH để tạo điều kiện thuận lợi cho việc trao đổi thông tin về GMO và việc thực hiện giao thức. BCH đóng vai trò là kho lưu trữ trung tâm dữ liệu liên quan đến GMO và các biện pháp an toàn sinh học.
• Xây dựng năng lực và hợp tác: Nghị định thư Cartagena thừa nhận nhu cầu xây dựng năng lực ở các nước đang phát triển để giúp họ tham gia hiệu quả vào việc thực hiện các biện pháp an toàn sinh học. Nó cũng khuyến khích sự hợp tác và hỗ trợ quốc tế trong lĩnh vực này.
• Tuân thủ và giải quyết tranh chấp: Nghị định thư bao gồm các điều khoản để giám sát và thúc đẩy việc tuân thủ các điều khoản của nó và cung cấp cơ chế giải quyết tranh chấp giữa các bên.
• Phương pháp phòng ngừa: Nghị định thư kết hợp phương pháp phòng ngừa, cho phép các nước thực hiện các biện pháp phòng ngừa trong trường hợp không có sự đồng thuận về mặt khoa học khi phải đối mặt với những rủi ro tiềm ẩn từ LMO.
• Sự tham gia của cộng đồng: Nghị định thư khuyến khích sự tham gia của cộng đồng vào quá trình ra quyết định liên quan đến GMO và an toàn sinh học.
• Có hiệu lực: Nghị định thư Cartagena có hiệu lực vào ngày 11 tháng 9 năm 2003, sau khi được đủ số quốc gia phê chuẩn.