Hội chứng Down

25.10.2023 4:49 chiều

Sơ lược

Hội chứng Down (Down syndrome) được bác sĩ người Anh John Langdon Down đặt tên lần đầu tiên vào năm 1866. Là một rối loạn di truyền gây ra bởi sự hiện diện thừa một bản sao đầy đủ hoặc một phần của nhiễm sắc thể 21 trong tế bào. Vật liệu di truyền thừa này làm thay đổi quá trình phát triển và gây ra một loạt các đặc điểm ảnh hưởng đến trí tuệ và thể chất.

Hội chứng Down là rối loạn nhiễm sắc thể phổ biến nhất và là nguyên nhân di truyền hàng đầu gây ra tình trạng thiểu năng trí tuệ. Nó ảnh hưởng đến khoảng 1 trên 700 ca sinh sống ở Hoa Kỳ.

Nguyên nhân

Nguyên nhân của hội chứng Down chưa được hiểu đầy đủ nhưng người ta cho rằng là do một lỗi ngẫu nhiên trong quá trình phân chia tế bào. Lỗi này có thể xảy ra khi tế bào tinh trùng hoặc trứng đang hình thành hoặc trong quá trình thụ tinh.

Có ba loại hội chứng Down chính:

  • Trisomy 21 : Đây là loại hội chứng Down phổ biến nhất và gây ra bởi sự hiện diện của một bản sao đầy đủ của nhiễm sắc thể 21 trong tất cả các tế bào.
  • Hội chứng Down chuyển vị : Loại hội chứng Down này xảy ra do một phần nhiễm sắc thể 21 gắn (chuyển vị) sang một nhiễm sắc thể khác.
  • Hội chứng Down mosaic : Loại hội chứng Down này xảy ra do sự hiện diện của một bản sao đầy đủ hoặc một phần của nhiễm sắc thể 21 trong một số tế bào của cơ thể, nhưng không phải tất cả các tế bào.

Triệu chứng

Các triệu chứng và đặc điểm của hội chứng Down rất khác nhau giữa các cá nhân nhưng thường bao gồm:

Đặc điểm thể chất:

  • Khuôn mặt phẳng
  • Mắt hình quả hạnh nhân xếch lên trên
  • Cổ ngắn và tai nhỏ
  • Một nếp nhăn sâu duy nhất trên lòng bàn tay
  • Bàn tay và bàn chân nhỏ
  • Giảm trương lực cơ

Chậm phát triển:

  • Khuyết tật trí tuệ, thường ở mức độ nhẹ đến trung bình, ảnh hưởng đến khả năng học tập và trí nhớ
  • Chậm phát triển ngôn ngữ và lời nói
  • Chậm kỹ năng vận động, chẳng hạn như đi chậm hơn, đứng chậm hơn và các kỹ năng vận động tinh

Các vấn đề về sức khỏe:

  • Khuyết tật tim bẩm sinh, xuất hiện ở khoảng 50% những người mắc hội chứng Down
  • Các vấn đề về thính giác và thị giác
  • Tăng khả năng mắc bệnh nhiễm trùng do các thách thức của hệ thống miễn dịch
  • Nguy cơ mắc các vấn đề về hô hấp, ngưng thở khi ngủ, các vấn đề về tuyến giáp và bệnh bạch cầu cao hơn
  • Các vấn đề về đường tiêu hóa, chẳng hạn như tắc nghẽn thực quản hoặc ruột

Chẩn đoán

Hội chứng Down có thể được chẩn đoán trước sinh và sau khi sinh.

Chẩn đoán trước sinh:

  • Xét nghiệm sàng lọc: Các xét nghiệm không xâm lấn như xét nghiệm máu và siêu âm đánh giá nguy cơ mắc hội chứng Down ở thai nhi.
  • Xét nghiệm chẩn đoán: Chọc ối, lấy mẫu nhung mao màng đệm (CVS) và lấy mẫu máu rốn qua da (PUBS) là những thủ thuật xâm lấn hơn có thể xác nhận chẩn đoán với độ chính xác cao bằng cách phân tích nhiễm sắc thể của thai nhi.

Chẩn đoán sau sinh:

  • Các đặc điểm thể chất có thể thúc đẩy nghi ngờ ban đầu về hội chứng Down.
  • Xét nghiệm nhiễm sắc thể: Xét nghiệm máu được thực hiện để kiểm tra nhiễm sắc thể và xác nhận sự hiện diện của nhiễm sắc thể 21 thừa.

Điều trị 

Không có cách chữa khỏi hội chứng Down, nhưng có những phương pháp điều trị có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cho những người mắc bệnh này. Điều trị hội chứng Down tập trung vào can thiệp sớm, giáo dục và hỗ trợ.

Các dịch vụ can thiệp sớm có thể giúp trẻ mắc hội chứng Down phát huy hết tiềm năng của mình. Những dịch vụ này có thể bao gồm trị liệu ngôn ngữ, trị liệu nghề nghiệp và vật lý trị liệu.

Các dịch vụ giáo dục có thể giúp trẻ mắc hội chứng Down học tập và thành công ở trường. Những dịch vụ này có thể bao gồm các lớp giáo dục đặc biệt và kế hoạch giáo dục cá nhân (IEP).

Các dịch vụ hỗ trợ có thể giúp những người mắc hội chứng Down và gia đình họ có được cuộc sống trọn vẹn. Những dịch vụ này có thể bao gồm tư vấn gia đình, hỗ trợ tài chính và các nhóm hỗ trợ xã hội.

Tiên lượng 

Tiên lượng cho những người mắc hội chứng Down đã được cải thiện đáng kể qua nhiều năm. Với sự điều trị và hỗ trợ thích hợp, hầu hết những người mắc hội chứng Down đều có thể sống lâu.

Tuy nhiên, những người mắc hội chứng Down có nguy cơ cao mắc một số vấn đề sức khỏe nhất định, chẳng hạn như dị tật tim, bệnh bạch cầubệnh Alzheimer.

Nhìn chung, tiên lượng cho những người mắc hội chứng Down là tốt. Với sự chăm sóc và hỗ trợ thích hợp, hầu hết những người mắc hội chứng Down đều có thể sống lâu và trọn vẹn.

Cần lưu ý rằng đây là nội dung tổng quan và không thể thay thế lời khuyên của các bác sĩ chuyên khoa. Nếu bạn lo lắng hoặc có các triệu chứng liên quan, điều cần thiết là tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để được đánh giá và hướng dẫn thích hợp.

Nguyễn Tiến Sử, MD, PhD, MBA

🎓Tốt nghiệp Bác Sĩ Đa Khoa (MD), tại Đại Học Y Dược TP. HCM, VIETNAM (1995). 🎓Tốt nghiệp Tiến Sĩ Y Khoa (PhD), ngành Y Học Ứng Dụng Gene, tại Tokyo Medical and Dental University, JAPAN (2007). 🎓Tốt nghiệp Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh (MBA), ngành Global Leadership, tại Bond University, AUSTRALIA (2015).