Thụ thể farnesoid X (farnesoid X receptor: FXR) là một thụ thể nhân đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh các quá trình trao đổi chất khác nhau trong cơ thể. Nó chủ yếu được tìm thấy trong gan, ruột và thận. FXR hoạt động như một yếu tố phiên mã, có nghĩa là nó có thể ảnh hưởng đến sự biểu hiện của các gene cụ thể liên quan đến quá trình trao đổi chất.
Chất chủ vận của FXR là các hợp chất kích hoạt hoặc tăng cường hoạt động của nó. Khi các chất chủ vận FXR liên kết với thụ thể, chúng sẽ bắt đầu một chuỗi tín hiệu dẫn đến sự điều hòa biểu hiện gene. Kích hoạt FXR bằng chất chủ vận đã được chứng minh là có một số tác dụng có lợi đối với quá trình trao đổi chất. Nó giúp điều chỉnh quá trình tổng hợp và vận chuyển acid mật, dẫn đến cải thiện cân bằng nội môi acid mật. Chất chủ vận FXR cũng có thể làm giảm sản xuất chất béo trung tính và cholesterol, có liên quan đến các bệnh tim mạch. Hơn nữa, kích hoạt FXR thúc đẩy độ nhạy insulin, khiến nó trở thành mục tiêu tiềm năng để điều trị bệnh tiểu đường và hội chứng chuyển hóa.
Mặt khác, các chất đối vận của FXR ức chế hoặc ngăn chặn hoạt động của nó. Bằng cách chặn FXR, chất đối vận có thể có những tác động khác nhau đối với quá trình trao đổi chất so với chất chủ vận. Ví dụ, chất đối vận FXR có thể làm tăng tổng hợp và giải phóng acid mật, điều này có thể ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa cholesterol. Chúng cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình tái tạo và viêm gan. Thuốc đối vận FXR đã được nghiên cứu về tiềm năng sử dụng của chúng trong các tình trạng như ứ mật, bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu và viêm đường mật nguyên phát.
Cả chất chủ vận và chất đối vận FXR đều thu hút sự chú ý đáng kể trong nghiên cứu và phát triển thuốc. Điều chỉnh hoạt động của FXR thông qua các hợp chất này mang lại những điều trị tiềm năng cho các rối loạn chuyển hóa, bệnh gan và các tình trạng liên quan khác. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là việc phát triển và sử dụng lâm sàng các loại thuốc nhắm mục tiêu FXR vẫn đang được nghiên cứu và đánh giá sâu rộng để đảm bảo tính an toàn và hiệu quả của chúng.
Bài viết liên quan
Miễn dịch - Dị ứng
Dupixent – Thuốc mới điều trị viêm da cơ địa
Tiêu hóa gan mật
Livmarli – Thuốc mới điều trị ngứa do ứ mật ở người bị hội chứng Alagille
Tim mạch
Opsynvi – Thuốc mới điều trị tăng huyết áp động mạch phổi