Hiệu ứng nocebo

04.07.2025 10:05 sáng
Khác với hiệu ứng placebo (Placebo effect), là hiệu ứng tâm lý tích cực, trong khi đó hiệu ứng nocebo (nocebo effect) là hiệu ứng tâm lý tiêu cực. Là hiện tượng mà một người bệnh gặp phải các triệu chứng bất lợi hoặc kéo dài tình trạng của họ do lo lắng không tin tưởng về một phương pháp điều trị, ngay cả khi phương pháp điều trị đó không có tác dụng hoặc không có đặc tính gây hại cố hữu.
  • Cơ chế: Chủ yếu là do “niềm tin tâm lý tiêu cực”, lo lắng và sợ hãi của bệnh nhân về phương pháp điều trị hoặc tình huống. Điều này có thể bị ảnh hưởng bởi những trải nghiệm tiêu cực trước đó, hoặc quan sát phản ứng tiêu cực của người khác, hoặc mô tả của phương tiện truyền thông…Các yếu tố tâm lý này có thể kích hoạt các phản ứng sinh lý thực sự, chẳng hạn như giải phóng hormone căng thẳng hoặc thay đổi nhận thức về cơn đau.
  • Biểu hiện: Hiệu ứng nocebo có thể biểu hiện dưới dạng nhiều triệu chứng thực tế, đã trải qua, bao gồm tăng đau, buồn nôn, mệt mỏi, ngứa, đau nhức cơ hoặc thậm chí là các tác dụng phụ được nhận thức của thuốc (ngay cả khi dùng giả dược). Nó cũng có thể dẫn đến giảm hiệu quả điều trị hoặc bệnh nhân không tuân thủ.
Tác động của hiệu ứng nocebo là mối quan tâm đáng kể trong thực hành lâm sàng làm họ có thể ít có khả năng tuân thủ điều trị hoặc có thể ngừng điều trị sớm.
Các chuyên gia chăm sóc sức khỏe đặt mục tiêu giảm thiểu hiệu ứng nocebo thông qua giao tiếp cẩn thận, cân bằng thông tin tích cực và tiêu cực, xây dựng lòng tin và định hình các cuộc thảo luận theo cách quản lý kỳ vọng của bệnh nhân và giảm lo lắng.
Nguyễn Tiến Sử, MD, PhD, MBA

🎓Tốt nghiệp Bác Sĩ Đa Khoa (MD), tại Đại Học Y Dược TP. HCM, VIETNAM (1995). 🎓Tốt nghiệp Tiến Sĩ Y Khoa (PhD), ngành Y Học Ứng Dụng Gene, tại Tokyo Medical and Dental University, JAPAN (2007). 🎓Tốt nghiệp Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh (MBA), ngành Global Leadership, tại Bond University, AUSTRALIA (2015). 👨🏻‍💼Công tác tại bệnh viện Đa Khoa Tây Ninh (1995 - 1997). 👨🏻‍💼Công tác tại bệnh viện Đa Khoa Bình Dương (1997 - 1999). 👨🏻‍💼Hiện làm việc cho công ty dược phẩm Hoa Kỳ tại Nhật Bản.