Virus Chikungunya

Sơ lược 

Virus Chikungunya (Chikungunya virus : CHIKV) là một loại alphavirus lây truyền qua muỗi gây ra bệnh. Bệnh do Virus Chikungunya có đặc điểm là sốt và đau khớp dữ dội, thường khiến người bệnh suy nhược và thay đổi theo thời gian. Các triệu chứng khác bao gồm sưng khớp, đau cơ, nhức đầu, buồn nôn, mệt mỏi và phát ban.

Virus Chikungunya được đặt tên vào năm 1952 tại Tanzania, nơi căn bệnh này được xác định lần đầu tiên. Tên này bắt nguồn từ ngôn ngữ Kimakonde, một ngôn ngữ Bantu được nói ở miền nam Tanzania. Từ “chikungunya” theo nghĩa đen có nghĩa là “trở nên cong vẹo ” hoặc “cúi xuống”, nó mô tả dáng vẻ khom lưng của những người bị chứng đau khớp đặc trưng của virus.

Phân loại 

Có ba kiểu gene được biết đến của CHIKV:

• kiểu gene Đông/Trung/Nam Phi (ECSA),
• kiểu gene Tây Phi 
• kiểu gene Châu Á. Kiểu gene châu Á là phổ biến nhất và là nguyên nhân gây ra phần lớn các đợt bùng phát trong những năm gần đây. 

Lây nhiễm  

CHIKV lây truyền sang người qua vết cắn của muỗi Aedes bị nhiễm bệnh. Muỗi Aedes cũng là nguyên nhân lây truyền các bệnh do muỗi truyền khác, chẳng hạn như sốt xuất huyết và nhiễm virus Zika. 

Triệu chứng 

Thời gian ủ bệnh của nhiễm CHIKV thường là 3-7 ngày, nhưng cũng có thể dao động từ 2-12 ngày. Các triệu chứng phổ biến nhất của chikungunya là: 

• Sốt và đau khớp dữ dội. Cơn đau khớp thường được mô tả là gây suy nhược và có thể ảnh hưởng đến nhiều khớp, bao gồm đầu gối, mắt cá chân, cổ tay và bàn tay. 
• Các triệu chứng khác có thể bao gồm sưng khớp, đau cơ, nhức đầu, buồn nôn, mệt mỏi và phát ban. Phát ban thường có dạng dát sẩn (các vết sưng có đỉnh phẳng) và xuất hiện trên thân và các chi 2-5 ngày sau khi bắt đầu sốt. 

Chẩn đoán 

• Chikungunya có thể được chẩn đoán dựa trên các triệu chứng lâm sàng và tiền sử du lịch. 
• Các xét nghiệm, chẳng hạn như RT-PCR hoặc huyết thanh học, cũng có thể được sử dụng để xác nhận chẩn đoán. 

Điều trị 

• Không có cách điều trị cụ thể đối với nhiễm virus chikungunya. Điều trị mang tính hỗ trợ và nhằm mục đích làm giảm các triệu chứng.
• Điều này có thể bao gồm thuốc không kê toa giảm đau chẳng hạn như ibuprofen hoặc acetaminophen và nghỉ ngơi.
• Trong một số trường hợp, có thể cần phải nhập viện để kiểm soát các triệu chứng nghiêm trọng hoặc tình trạng mất nước. 

Tiên lượng 

Hầu hết mọi người đều hồi phục sau khi nhiễm virus chikungunya trong vòng vài tuần. Tuy nhiên, một số người có thể bị đau khớp và mệt mỏi trong vài tháng hoặc thậm chí nhiều năm sau lần nhiễm trùng đầu tiên. 

 Phòng ngừa 

• Cách tốt nhất để ngăn ngừa nhiễm virus chikungunya là tránh bị muỗi chích. Điều này có thể được thực hiện bằng cách sử dụng thuốc chống côn trùng, mặc áo dài tay và quần dài, ở trong khu vực có máy điều hòa hoặc có mùng chắn. Khi đi du lịch đến những khu vực có bệnh chikungunya, điều quan trọng là phải có biện pháp phòng ngừa bổ sung để tránh bị muỗi đốt. 
•  Ngoài các biện pháp bảo vệ cá nhân, còn có các biện pháp y tế công cộng có thể được thực hiện để giảm nguy cơ lây truyền chikungunya. Những biện pháp này bao gồm kiểm soát muỗi, giám sát và giáo dục. 
•  Vaccine phòng ngừa virus chikungunya đã phê duyệt.