Chuỗi nhẹ tự do

Kháng thể là các immunoglobulin (protein) hình chữ Y, được hình thành từ 2 “chuỗi nặng (heavy chains)” và 2 “chuỗi nhẹ (light chains)”. Các chuỗi này do tương bào sản xuất và liên kết lại với nhau. Trong quá trình này, nếu những chuỗi nhẹ thừa này, không liên kết với chuỗi nặng, được giải phóng vào máu, gọi là chuỗi nhẹ tự do”.

Phân loại

FLC có hai loại là kappa và lambda.

Thanh thải

FLC có thời gian bán hủy ngắn (khoảng 2-6 giờ) và được thận đào thải nhanh chóng ra khỏi cơ thể.

Trị số bình thường của FLC

Trị số bình thường của FLC trong huyết thanh có thể thay đổi đôi chút giữa các phòng xét nghiệm do phương pháp xét nghiệm và quần thể khác nhau, nhưng các khoảng giá trị được chấp nhận chung là:

• Chuỗi nhẹ tự do Kappa (κ): 3,3 đến 19,4 mg/L
• Chuỗi nhẹ tự do Lambda (λ): 5,7 đến 26,3 mg/L
• Tỷ lệ Kappa/Lambda (κ/λ): 0,26 đến 1,65

Ý nghĩa lâm sàng

Việc đo nồng độ FLC trong huyết thanh và tỷ lệ của chúng (kappa/lambda) có giá trị để chẩn đoán và theo dõi một số bệnh lý, chủ yếu là các rối loạn tế bào plasma (còn gọi là bệnh lý gammopathies đơn dòng).

Chẩn đoán Rối loạn Tế bào Plasma:

• Bệnh đa u tủy: Đây là bệnh ung thư tế bào plasma, trong đó các tế bào plasma bất thường sản xuất một lượng lớn một loại protein đơn dòng (protein M), có thể là các immunoglobulin nguyên vẹn hoặc là các chuỗi nhẹ tự do. Xét nghiệm FLC có độ nhạy cao và có thể phát hiện ngay cả ở mức độ thấp các protein bất thường này.
• Amyloidosis: Tình trạng này xảy ra khi các protein bất thường, thường là các chuỗi nhẹ tự do, tích tụ và lắng đọng trong các cơ quan và mô khác nhau, dẫn đến rối loạn chức năng nội tạng.
•  MGUS (Monoclonal Gammopathy of Undetermined Significance): Một tình trạng với nồng độ protein bất thường thường không có triệu chứng nhưng đôi khi có thể tiến triển thành đa u tủy. Xét nghiệm FLC có thể giúp đánh giá nguy cơ tiến triển.
• Bệnh Waldenstrom Macroglobulinemia (WM): Một loại u lympho Non-Hodgkin liên quan đến các tế bào bạch cầu bất thường.

Theo dõi hiệu quả điều trị:

Nồng độ FLC có thời gian bán hủy ngắn, nghĩa là chúng phản ứng nhanh với những thay đổi trong hoạt động của bệnh. Điều này cho phép các bác sĩ lâm sàng đánh giá nhanh hiệu quả của phương pháp điều trị và phát hiện tiến triển hoặc tái phát bệnh sớm hơn so với các dấu ấn khác.

• Chức năng thận: Mặc dù là chỉ số chính của rối loạn tế bào plasma, nhưng nồng độ FLC tăng cao với tỷ lệ kappa/lambda bình thường cũng có thể gợi ý rối loạn chức năng thận không liên quan đến rối loạn tế bào plasma, vì thận chịu trách nhiệm loại bỏ FLC.
• Các ứng dụng tiềm năng khác: Nghiên cứu đang được tiến hành về vai trò của FLC như một dấu ấn sinh học trong các tình trạng khác, bao gồm các bệnh viêm và tự miễn, một số bệnh ung thư và bệnh tim mạch, vì FLC có thể là dấu ấn chung của hoạt hóa tế bào B.