Hội chứng ác tính do thuốc an thần

Hội chứng ác tính do thuốc an thần (Neuroleptic Malignant Syndrome: NMS) là gì

NMS còn được gọi là Hội chứng ác tính (Syndrome malin), là một tình trạng rối loạn thần kinh, nhiêm trọng, đe dọa tính mạng, đặc trưng bởi sốt, thay đổi trạng thái tâm thần, cứng cơ và rối loạn chức năng tự chủ. Hội chứng này thường có liên quan đến các thuốc an thần ảnh hưởng đến dẫn truyền thần kinh dopamine trung ương. NMS được báo cáo lần đầu tiên vào năm 1956, ngay sau khi ra đời thuốc chống loạn thần chlorpromazine (thorazine) và các báo cáo bổ sung cũng nhanh chóng được đưa ra sau đó. Trong một nghiên cứu năm 1960, các bác sĩ lâm sàng người Pháp đã đặt tên “syndrom malin des neuroleptiques” khi họ báo cáo về tác dụng phụ của haloperidol. Ngày nay các bác sĩ lâm sàng càng hiểu rõ hơn về hội chứng này, có thể nhận biết sớm và đưa ra biện pháp ngăn chặn nhằm làm giảm tỷ lệ xuất hiện bệnh.

Nguyên nhân

NMS có thể là kết quả của sự đối kháng với thụ thể dopamine D2. Dopamine là một chất dẫn truyền thần kinh được tìm thấy trong não và những nơi khác trong hệ thống thần kinh trung ương, có tác dụng truyền tải thông điệp từ tế bào này sang tế bào khác. Việc sử dụng một loại thuốc ngăn chặn thụ thể trong tế bào não đối với dopamine, kết quả là tăng độ cứng của cơ. Ngoài ra sự can thiệp vào các thụ thể dopamine ở vùng dưới đồi cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến nhiệt độ cơ thể tăng cao, cũng như huyết áp thay đổi.

Chẩn đoán

Việc chẩn đoán NMS dựa trên các đặc điểm bao gồm điều trị bằng thuốc an thần kinh trong vòng 1 – 4 tuần. Nhiệt độ cơ thể cao (hơn 38 độ C); độ cứng của cơ bắp; và có ít nhất 5 trong số các triệu chứng sau:

Thay đổi trạng thái tinh thần
Nhịp tim nhanh
Giảm hoặc tăng huyết áp
Đổ mồ hôi nhiều
Tiết nhiều nước bọt
Rung rẫy
Không kiểm soát tiểu tiện
Tăng creatine phosphokinase, hoặc tăng myoglobin trong nước tiểu
Tăng số lượng tế bào bạch cầu
Tăng nồng độ axit chuyển hóa trong máu và nước tiểu
Loại trừ bệnh tâm thần do thuốc khác hoặc bệnh toàn thân

Xử trí

NMS là cấp cứu thần kinh cần được điều trị trong bệnh viện dưới sự giám sát của bác sĩ. Việc điều trị bao gồm ngừng thuốc an thần kinh các biện pháp tức thời để khôi phục dịch thể điện giải và chất dinh dưỡng thích hợp, và các bước để hạ nhiệt độ cơ thể của cá nhân.

Điều trị có thể bao gồm thuốc giãn cơ xương, chẳng hạn như dantrolene; chất kích thích sản xuất và hoạt động dopamine, chẳng hạn như bromocriptine; và / hoặc truyền dịch liên tục thuốc ức chế hệ thần kinh trung ương, chẳng hạn như diazepam.

Các biến chứng do NMS, chẳng hạn như suy thận, thiếu oxy đến các mô, và / hoặc giảm độ kiềm của máu và mô (nhiễm toan) có thể cực kỳ nghiêm trọng và phải được điều trị ngay lập tức.

Một khi bệnh nhân đã khỏi NMS. Các bác sĩ thường chuyển sang một loại thuốc chống loạn thần (antipsychotic) khác và một loại thuốc chống loạn thần không điển hình (atypical antipsychotic). Bệnh nhân cần phải được theo dõi cẩn thận vì các đợt tái phát của NMS.

Nguồn tham khảo: