Triển vọng của liệu pháp tế bào CAR-T trong điều trị bệnh lupus

Sơ lược

Trong những năm gần đây, liệu pháp tế bào CAR-T (Chimeric Antigen Receptor-T cell therapy) chủ yếu được biết đến với thành công đột phá trong điều trị một số loại ung thư máu với hiệu quả rất cao so với các phương pháp điều trị hiện tại. Ngoài ra, kết quả nhiên cứu sơ bộ gần đây cũng cho thấy tiềm năng của liệu pháp tế bào CAR-T trong điều trị các bệnh tự miễn dịch như Lupus ban đỏ hệ thống (systemic lupus erythematosus: SLE).

Liệu pháp tế bào CAR-T

Là liệu pháp miễn dịch khai thác sức mạnh của hệ thống miễn dịch của chính bệnh nhân để loại bỏ các tế bào cụ thể gây bệnh. Liệu pháp này liên quan đến việc biến đổi cấu trúc gene tế bào lympho T của bệnh nhân (một loại tế bào miễn dịch), giúp chúng biểu hiện thụ thể kháng nguyên chimeric (Chimeric antigen receptor: CAR) trên bề mặt của chúng. Các thụ thể kháng nguyên chimeric có thể nhận biết và liên kết với các kháng nguyên chuyên biệt có trên bề mặt của các tế bào mục tiêu.

Liệu pháp Tế bào CAR-T hoạt động như thế nào đối với bệnh Lupus

Lupus là một bệnh tự miễn, trong đó các tế bào B (là một loại tế bào bạch cầu có vai trò trong hệ thống miễn dịch) trở nên hoạt động quá mức bất thường và tạo ra các tự kháng thể tấn công nhầm các mô khỏe mạnh, dẫn đến viêm mãn tính và tổn thương các cơ quan khác nhau.

Trong liệu pháp Tế bào CAR-T, tế bào lympho T được trích từ máu người bệnh và biến đổi cấu trúc gene, để chúng biểu hiện thụ thể kháng nguyên chimeric (Chimeric antigen receptor: CAR) trên bề mặt tế bào T, nên được gọi là tế bào CAR-T. Phần CAR được thiết kế để liên kết với một loại protein gọi là CD19, được tìm thấy trên bề mặt tế bào B. Sau khi các tế bào CAR-T được truyền trở lại bệnh nhân, chúng sẽ nhận ra và liên kết với protein CD19 trên bề mặt tế bào B. Điều này kích hoạt các tế bào CAR-T tiêu diệt các tế bào B bất thường. Quá trình này có thể dẫn đến sự thuyên giảm các triệu chứng lupus.

Nghiên cứu cho thấy hiệu quả của liệu pháp tế bào CAR-T trong bệnh lupus

Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nature Medicine đã chỉ ra rằng liệu pháp tế bào CAR-T có thể có hiệu quả trong điều trị SLE nặng. Trong nghiên cứu, 5 bệnh nhân mắc SLE không đáp ứng với các phương pháp điều trị hiện tại, đã được điều trị bằng liệu pháp tế bào CAR-T. Cả 5 bệnh nhân đều thuyên giảm trong vòng 3 tháng điều trị và tình trạng thuyên giảm của họ được duy trì trong 12 tháng.

Nghiên cứu này là nghiên cứu đầu tiên cho thấy rằng liệu pháp tế bào CAR-T có thể có hiệu quả trong điều trị bệnh SLE. Kết quả rất hứa hẹn và gợi ý rằng liệu pháp tế bào CAR-T có thể đưa ra một lựa chọn điều trị mới cho những bệnh nhân mắc SLE nặng không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.

Hiện nghiên cứu này có quy mô nhỏ và bệnh nhân chỉ được theo dõi trong tối đa 12 tháng. Có thể là sự thuyên giảm có thể không được duy trì trong thời gian dài. Cần nhiều nghiên cứu hơn để xác định tính an toàn và hiệu quả lâu dài của liệu pháp tế bào CAR-T đối với bệnh SLE.

Những thách thức và cân nhắc

Mặc dù liệu pháp tế bào CAR-T đối với diều trị bệnh Lupus có nhiều hứa hẹn, nhưng có một số thách thức và cân nhắc cần được giải quyết:

Tính đặc hiệu: Việc thiết kế các CAR chỉ nhắm mục tiêu cụ thể đến các tế bào B gây bệnh, và ít ảnh hưởng đến các tế bào miễn dịch khỏe mạnh là rất quan trọng để tránh các tác dụng phụ không mong muốn và suy giảm hệ thống miễn dịch.

Tính an toàn: Như với bất kỳ liệu pháp miễn dịch nào, có thể có các tác dụng phụ nghiêm trọng, bao gồm hội chứng phóng thích cytokine và nhiễm độc thần kinh. Các nhà nghiên cứu cần phải cẩn thận cân bằng hiệu quả với an toàn.

Tính phức tạp của bệnh: Lupus là một bệnh tự miễn dịch phức tạp với nhiều biểu hiện và cơ chế tiềm ẩn khác nhau. Liệu pháp tế bào CAR-T có thể không phải là giải pháp phù hợp với tất cả các nhóm bệnh nhân Lupus khác nhau.

Thử nghiệm lâm sàng: Liệu pháp tế bào CAR-T cho bệnh Lupus vẫn đang trong giai đoạn đầu của nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng. Các nghiên cứu sâu hơn là cần thiết để đánh giá tính an toàn, hiệu quả và kết quả lâu dài của nó trong một nhóm bệnh nhân lớn hơn.

Chi phí và khả năng tiếp cận: Liệu pháp tế bào CAR-T là một phương pháp điều trị tốn kém, khiến nó khó tiếp cận hơn đối với dân số rộng hơn. Việc triển khai rộng rãi sẽ yêu cầu giải quyết các rào cản tài chính này.

Tóm lại, trong khi liệu pháp tế bào CAR-T đã cho thấy thành công đáng kể trong điều trị ung thư, tiềm năng điều trị bệnh Lupus và các bệnh tự miễn dịch khác vẫn là một chủ đề đang được nghiên cứu và phát triển. Thành công của liệu pháp này sẽ phụ thuộc vào việc giải quyết những thách thức đặc biệt do các bệnh tự miễn dịch như Lupus gây ra và tiến hành các thử nghiệm lâm sàng nghiêm ngặt để thiết lập tính an toàn và hiệu quả của nó.

Nguồn tham khảo: