ICANS

Sơ lược

ICANS (Immune Effector Cell-Associated Neurotoxicity Syndrome) hay Hội chứng độc tính thần kinh liên quan đến tế bào tác động miễn dịch. ICANS là một biến chứng thần kinh hiếm gặp nhưng nghiêm trọng có thể xảy ra sau khi điều trị ung thư, đặc biệt là sau liệu pháp tế bào CAR-T. Nó ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh trung ương (Central nervous system: CNS) và có thể gây ra một loạt các triệu chứng từ nhẹ đến đe dọa tính mạng.

Nguyên nhân

Cơ chế cơ bản gây ra hội chứng này vẫn chưa được hiểu đầy đủ, nhưng có bằng chứng cho thấy sự giải phóng các cytokine gây viêm từ các tế bào tác động miễn dịch, chẳng hạn như tế bào CAR-T, được sử dụng để tấn công các tế bào ung thư. Những phân tử này làm tăng tính thấm thành mạch và kích hoạt nội mô và dẫn đến phá vỡ hàng rào máu não.

Các yếu tố nguy cơ

Bệnh nhân được điều trị bằng tế bào CAR-T.
Người cao tuổi, mắc các bệnh nền như huyết áp cao, tiểu đường hoặc tiền sử thần kinh.

Triệu chứng

Thay đổi khác nhau, phát triển trong vòng vài ngày đến vài tuần (thường khoảng 5 -7 ngày) sau khi điều trị.
Các triệu chứng phổ biến bao gồm:
- Đau đầu
- Lú lẫn
- Nói Khó
- Co giật
- Rung giật, khó viết chữ
- Mất sự phối hợp
- Ảo giác
- Hôn mê

Chẩn đoán

Dựa vào các yếu tố như:
- Tiền sử bệnh
- Triệu chứng
- Kiểm tra thể chất
Đánh giá MRI não và dịch não tủy hiếm khi hữu ích nhưng có thể được sử dụng để chẩn đoán loại trừ, ví dụ như nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương.
Việc ghi điện não đồ có thể bình thường nhưng cũng có thể cho thấy một loạt các bất thường khác nhau, bao gồm trạng thái động kinh không co giật.

Theo dõi ICANS

Bệnh nhân điều trị bằng liệu pháp tế bào CAR-T cần được theo dõi chủ động ICANS 2 lần mỗi ngày để đánh giá những thay đổi tinh vi trong nhận thức bằng cách sử dụng thang điểm ICE (Immune Effector Cell Encephalopathy score), đánh giá khả năng định hướng, sự chú ý, chữ viết và ngôn ngữ. Điểm này sau đó được tích hợp vào đánh giá tổng thể về chức năng thần kinh bao gồm hoạt động co giật, thay đổi mức độ ý thức, phát hiện vận động và tăng áp lực nội sọ/phù não. .

Điều trị

Phương pháp điều trị chủ yếu quản lý các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống:
- Corticosteroid
- Thuốc ức chế miễn dịch
- Thuốc chống co giật
- Trao đổi huyết tương hoặc IVIG trong một số trường hợp

Tiên lượng

Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của triệu chứng và sự nhanh chóng điều trị. Một số trường hợp phục hồi hoàn toàn, nhưng một trường hợp khác có thể gặp tổn thương thần kinh vĩnh viễn.

Cần lưu ý rằng đây là nội dung tổng quan và không thể thay thế lời khuyên y tế chuyên nghiệp. Nếu bạn lo lắng hoặc có các triệu chứng liên quan, điều cần thiết là tham khảo ý kiến chuyên gia chăm sóc sức khỏe để được đánh giá và hướng dẫn thích hợp.

Nguồn tham khảo