COVID-19

Sơ lược

COVID-19 (Coronavirus Disease 2019), là một bệnh về đường hô hấp rất dễ lây lan do SARS–CoV–2 virus gây ra. Nó được xác định lần đầu tiên vào tháng 12 năm 2019 tại Vũ Hán, Trung Quốc và từ đó trở thành đại dịch toàn cầu. COVID-19 chủ yếu lây lan khi người nhiễm bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện hoặc thở mạnh. Virus có thể lây truyền ngay cả bởi những người không có triệu chứng hoặc tiền triệu chứng, điều này đã góp phần vào sự lây lan nhanh chóng của nó.

Triệu chứng

Các triệu chứng của COVID-19 có thể khác nhau về mức độ nghiêm trọng, từ nhẹ đến nặng và có thể xuất hiện từ 2 đến 14 ngày sau khi tiếp xúc với virus. Các triệu chứng phổ biến bao gồm:

Các triệu chứng phổ biến:

• Sốt
• ho
• mệt mỏi
• khó thở
• mất vị giác hoặc khứu giác

Các triệu chứng ít phổ biến hơn:

• Đau họng
• nhức đầu
• đau cơ hoặc khớp
• ớn lạnh
• buồn nôn
• nôn hoặc tiêu chảy

Các triệu chứng nghiêm trọng:

• Khó thở, đau ngực, lú lẫn, không thể tỉnh táo và môi hoặc mặt xanh xao.
• Các trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến viêm phổi, suy nội tạng và tử vong, đặc biệt ở người lớn tuổi hoặc những người mắc các bệnh lý nền như tiểu đường, tăng huyết áp và bệnh tim.

Chẩn đoán

COVID-19 được chẩn đoán chủ yếu thông qua xét nghiệm, bao gồm:

• Xét nghiệm PCR (Phản ứng chuỗi polymerase): Một xét nghiệm có độ nhạy cao phát hiện vật liệu di truyền của vi-rút từ tăm bông mũi hoặc họng. Xét nghiệm này được coi là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán COVID-19.
• Xét nghiệm kháng nguyên: Một xét nghiệm nhanh hơn, ít nhạy hơn phát hiện protein của vi-rút. Thường được sử dụng để xét nghiệm nhanh, xét nghiệm này có thể cho kết quả âm tính giả, đặc biệt là trong các trường hợp không có triệu chứng.
• Xét nghiệm kháng thể: Một xét nghiệm máu để kiểm tra kháng thể, cho biết tình trạng nhiễm trùng trong quá khứ. Xét nghiệm này không được sử dụng để chẩn đoán chủ động nhưng giúp hiểu được tình trạng phơi nhiễm trước đó.

Các nhân viên chăm sóc sức khỏe cũng có thể sử dụng chụp X-quang ngực hoặc chụp CT để đánh giá phổi

Điều trị

Phương pháp điều trị COVID-19 phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh:

1. Các trường hợp nhẹ: Tự cách ly, nghỉ ngơi, bù nước và dùng thuốc không kê đơn để điều trị các triệu chứng như sốt và ho. Các thuốc kháng virus có thể sử dụng giai đoạn nhẹ bao gồm, Lagevrio, PaxlovidPACK, Xocova.

2. Các trường hợp từ trung bình đến nặng: Có thể cần phải nhập viện để điều trị bằng liệu pháp oxy, thở máy hoặc hỗ trợ chăm sóc đặc biệt. Các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:

• Thuốc kháng virus như remdesivir.
• Dexamethasone, một loại corticosteroid giúp giảm viêm trong các trường hợp nghiêm trọng.
• Kháng thể đơn dòng, có thể trung hòa vi-rút ở những bệnh nhân có nguy cơ cao.
• Thuốc chống đông máu để ngăn ngừa cục máu đông, có thể xảy ra trong các trường hợp nghiêm trọng.

Tiên lượng

Tiên lượng cho COVID-19 rất khác nhau:

• Các trường hợp nhẹ: Hầu hết mọi người đều hồi phục trong vòng 2-4 tuần, mặc dù một số có thể gặp các triệu chứng kéo dài (thường được gọi là “COVID kéo dài”).
• Các trường hợp nghiêm trọng: Những bệnh nhân phát triển các biến chứng như viêm phổi, hội chứng suy hô hấp cấp tính (ARDS) hoặc suy nội tạng có tiên lượng khó khăn hơn. Quá trình phục hồi có thể mất nhiều tháng và có thể gây tổn thương lâu dài cho phổi, tim hoặc các cơ quan khác.
• Các yếu tố nguy cơ: Tuổi tác, các tình trạng bệnh lý từ trước (như bệnh tim, tiểu đường, bệnh hô hấp mãn tính) và hệ thống miễn dịch suy yếu làm tiên lượng xấu đi. Người lớn tuổi, thể tạng mập đặc biệt có nguy cơ gặp các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm tử vong.

Với việc tiêm vaccine và các phương pháp điều trị được cải thiện, triển vọng kiểm soát COVID-19 đã được cải thiện, mặc dù các biến thể mới của virus vẫn tiếp tục đặt ra những thách thức.

Cần lưu ý rằng đây là nội dung tổng quan và không thể thay thế lời khuyên của các bác sỹ chuyên khoa. Nếu bạn lo lắng hoặc có các triệu chứng liên quan, điều cần thiết là tham khảo ý kiến của bác sỹ chuyên khoa để được đánh giá và hướng dẫn thích hợp.