Dopamine

07.08.2023 12:54 sáng

Sơ lược

Dopamine là một chất dẫn truyền hóa học thần kinh, đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tín hiệu trong não và các vùng khác của cơ thể. Nó là một phần của họ catecholamine và tham gia vào nhiều quá trình sinh lý và hành vi khác nhau. Sau đây là các tính năng và chức năng chính của nó:

Bản chất hóa học

  • Cấu trúc: Dopamine có nguồn gốc từ axit amin tyrosine.
  • Tổng hợp: Nó được sản xuất trong tế bào thần kinh bằng cách chuyển đổi tyrosine thành L-DOPA và sau đó thành dopamine.
  • Phân hủy: Các enzyme như monoamine oxidase (MAO) và catechol-O-methyltransferase (COMT) phân hủy nó sau khi sử dụng.

Chức năng chính

1. Phần thưởng và động lực:

  • Dopamine thường được gọi là “hóa chất phần thưởng” vì nó củng cố các hành vi dẫn đến kết quả thú vị. Ví dụ, nó được giải phóng trong các hoạt động như ăn uống, tập thể dục và tương tác xã hội.
  • Nó đóng vai trò quan trọng trong hệ thống phần thưởng của não, thúc đẩy động lực và hành vi hướng đến mục tiêu.

2. Kiểm soát vận động:

  • Dopamine rất cần thiết để điều chỉnh chuyển động và phối hợp.
  • Việc mất các tế bào thần kinh sản xuất dopamine ở chất đen dẫn đến bệnh Parkinson, đặc trưng bởi chứng run và khó vận động.

3. Nhận thức và học tập:

  • Nó ảnh hưởng đến sự chú ý, khả năng giải quyết vấn đề và ra quyết định.
  • Dopamine giúp mã hóa các lỗi dự đoán phần thưởng, khiến nó trở nên cần thiết để học hỏi từ kinh nghiệm.

4. Điều chỉnh tâm trạng:

  • Sự mất cân bằng nồng độ dopamine có liên quan đến các tình trạng sức khỏe tâm thần như trầm cảm và tâm thần phân liệt.
  • Hoạt động dopamine quá mức có liên quan đến các triệu chứng của bệnh loạn thần.

5. Điều chỉnh tự chủ và nội tiết tố:

  • Dopamine hoạt động ở vùng dưới đồi để điều chỉnh giải phóng hormone, chẳng hạn như ức chế tiết prolactin từ tuyến yên.
  • Nó cũng ảnh hưởng đến huyết áp và chức năng tiêu hóa ở các hệ thống ngoại vi.

Các đường truyền trong não

Dopamine hoạt động thông qua các đường truyền thần kinh cụ thể, bao gồm:

  • Đường truyền Mesolimbic: Liên quan đến phần thưởng, động lực và nghiện.
  • Đường truyền Mesocortical: Liên quan đến kiểm soát nhận thức và điều hòa cảm xúc.
  • Đường truyền Nigrostriatal: Điều hòa kiểm soát vận động.
  • Đường truyền Tuberoinfundibular: Ức chế tiết prolactin.

Liên quan lâm sàng

  • Thiếu hụt dopamine có liên quan đến:
    Bệnh Parkinson
    Trầm cảm
    – Hội chứng chân không yên (Restless legs syndrome)
  • Hoạt động dopamine quá mức có liên quan đến:
    – Tâm thần phân liệt
    – Hưng cảm
    – Một số loại nghiện

Tóm lại, dopamine là một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh của hành vi, nhận thức và sức khỏe thể chất. Vai trò phức tạp của nó khiến nó trở thành trọng tâm quan trọng của nghiên cứu thần kinh và tâm thần.

♥ Thu thập thông tin có sự hổ trợ của AI

Nguyễn Tiến Sử, MD, PhD, MBA

🎓Tốt nghiệp Bác Sĩ Đa Khoa (MD), tại Đại Học Y Dược TP. HCM, VIETNAM (1995). 🎓Tốt nghiệp Tiến Sĩ Y Khoa (PhD), ngành Y Học Ứng Dụng Gene, tại Tokyo Medical and Dental University, JAPAN (2007). 🎓Tốt nghiệp Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh (MBA), ngành Global Leadership, tại Bond University, AUSTRALIA (2015).

Để lại một bình luận