Yếu tố VIII

Yếu tố VIII (VIII factor), là một glycoprotein được sản xuất chủ yếu ở gan. Nó đóng một vai trò quan trọng trong con đường đông máu nội tại. Không giống như hầu hết các yếu tố đông máu khác, Yếu tố VIII không phải là enzyme mà là đồng yếu tố. Nó lưu thông trong máu ở dạng không hoạt động liên kết với yếu tố von Willebrand (vWF) và được kích hoạt bởi thrombin hoặc Yếu tố Xa.

Phạm vi bình thường

Mức hoạt động bình thường của Yếu tố VIII trong máu thường nằm trong khoảng từ 50% đến 150% giá trị tham chiếu tiêu chuẩn.

Nồng độ của Yếu tố VIII cũng có thể được đo bằng đơn vị quốc tế trên mililit (IU/mL), trong đó 1 IU/mL tương đương với 100% hoạt động.

Vai trò trong đông máu

Yếu tố VIII đóng vai trò quan trọng trong con đường đông máu nội tại:
1. Kích hoạt
– Con đường nội tại: Yếu tố VIII được hoạt hóa thành yếu tố VIIIa nhờ thrombin hoặc yếu tố Xa.
2. Sự hình thành phức hợp Tenase nội tại:
– Yếu tố VIII được kích hoạt (Yếu tố VIIIa) đóng vai trò là đồng yếu tố cho Yếu tố IX được kích hoạt (Yếu tố IXa).
– Yếu tố VIIIa và yếu tố IXa cùng nhau tạo thành phức hợp tenase nội tại trên bề mặt tiểu cầu đã hoạt hóa.
3. Kích hoạt yếu tố X:
– Phức hợp tenase nội tại (Yếu tố IXa, Yếu tố VIIIa, ion canxi và phospholipid) kích hoạt Yếu tố X thành Yếu tố Xa.
4. Tiếp tục quá trình đông máu:
– Yếu tố Xa kết hợp với yếu tố Va chuyển protrombin (yếu tố II) thành thrombin (yếu tố IIa).
– Thrombin sau đó chuyển fibrinogen thành fibrin, dẫn đến hình thành cục máu đông ổn định.

Nguyên nhân gây yếu tố VIII bất thường

Tăng yếu tố VIII
– Phản ứng ở giai đoạn cấp tính: Tình trạng viêm, nhiễm trùng hoặc căng thẳng có thể dẫn đến tăng nồng độ Yếu tố VIII như một phần của phản ứng ở giai đoạn cấp tính.
– Mang thai: Sự thay đổi nội tiết trong thời kỳ mang thai có thể làm tăng nồng độ Yếu tố VIII.
– Bệnh gan: Một số bệnh về gan có thể làm tăng tổng hợp yếu tố VIII, mặc dù bệnh gan thường dẫn đến giảm mức độ.
– Yếu tố di truyền: Một số biến thể di truyền có thể làm tăng nồng độ Yếu tố VIII, làm tăng nguy cơ huyết khối.
– Rối loạn thuyên tắc huyết khối: Nồng độ yếu tố VIII tăng cao có thể liên quan đến việc tăng nguy cơ thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch (VTE), chẳng hạn như huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT) và tắc mạch phổi (PE).

Giảm yếu tố VIII:
– Hemophilia A: Là rối loạn di truyền do đột biến gen Yếu tố VIII dẫn đến hoạt động của Yếu tố VIII bị giảm hoặc không có. Hemophilia A được di truyền theo kiểu lặn liên kết với nhiễm sắc thể X, chủ yếu ảnh hưởng đến nam giới.
– Bệnh von Willebrand: Một rối loạn di truyền ảnh hưởng đến yếu tố von Willebrand, giúp ổn định yếu tố VIII. Giảm vWF có thể dẫn đến giảm mức Yếu tố VIII.
– Bệnh gan: Bệnh gan nặng có thể làm suy giảm quá trình tổng hợp yếu tố VIII.
– Đông máu nội mạch rải rác (DIC): Việc kích hoạt và tiêu thụ rộng rãi các yếu tố đông máu trong DIC có thể dẫn đến giảm nồng độ Yếu tố VIII.
– Rối loạn tự miễn dịch: Các tình trạng như bệnh máu khó đông mắc phải có thể dẫn đến việc sản xuất các kháng thể tự miễn chống lại Yếu tố VIII, làm giảm hoạt động của nó.
– Thiếu vitamin K: Mặc dù bản thân yếu tố VIII không phụ thuộc vitamin K nhưng quá trình đông máu nói chung có thể bị ảnh hưởng do thiếu hụt ảnh hưởng đến các yếu tố đông máu khác.